| DZIAŁY SPECJALNE PRODUKCJI ROLNEJ |
 |
 |
|
|
|
Wysokość przychodów nie wpływa na sposób rozliczenia rolnika z fiskusem. Resort finansów chce, by rolnicy prowadzący działy specjalne produkcji rolnej prowadzili księgi rachunkowe, jeśli w poprzednim roku ich przychody przekroczyły 800 tys. euro. Zgodnie z prawem nie muszą moim zdaniem tego robić. Takie stanowisko ministerstwa wynika z niewłaściwej wykładni prawa. Błąd polega na przyznaniu przez ministra finansów prymatu przepisom ustawy o rachunkowości przed przepisami ustaw podatkowych. Na skutek wykładni MF w wielu sprawach zostały wszczęte i przeprowadzone kontrole podatkowe bądź skarbowe, inspektorzy UKS i kontrolujący z urzędów skarbowych kwestionowali prawo podatników do wyboru opodatkowania przy zastosowaniu norm szacunkowych i prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów po osiągnięciu przez prowadzących działy produkcji rolnej co najmniej 800 tys. euro w poprzednim roku. Szacowane były potencjalne dochody tych osób i opodatkowywane według skali podatkowej, a w sprawie braku ksiąg rachunkowych prowadzone są postępowania karne skarbowe. Działalność rolnicza, nie gospodarcza Działy specjalne produkcji rolnej to uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i grzybni, uprawy roślin in vitro, fermowa hodowla i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowla i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, hodowla dżdżownic, hodowla entomofagów, hodowla jedwabników, prowadzenie pasiek oraz hodowla i chów innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym, gdy przekroczony zostanie rozmiar tej działalności określony w przepisach. Działy specjalne produkcji rolnej nie zostały przez ustawodawcę zaliczone do działalności gospodarczej, lecz kwalifikuje się je jako specyficzna, ale jednak działalność rolniczą. Art.2 ust.1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (updof) wprost stwierdza, że przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej. Ustawodawca wielokrotnie wskazuje na specyfikę tego źródła przychodów. Pierwszy raz, gdy definiuje to pojęcie. Następnie wskazując działy specjalne produkcji rolnej jako odrębne od działalności gospodarczej źródło przychodów. Kolejnym przepisem poświęconym działom jest art. 15 updof. Mówi on, że prowadzący działy specjalne produkcji rolnej może ustalać dochód tak jak osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą (według zasad określonych w srt. 14), na podstawie ksiąg, pod warunkiem powiadomienia o tym fakcie naczelnika urzędu skarbowego. W żadnym razie nie oznacza zrównania obu źródeł przychodu/dochodu (czyli działalności gospodarczej z działami specjalnymi produkcji rolnej). Dochód ustalany na dwa sposoby. Art. 24 ust.4 – 4e updof wskazuje sposób ustalania dochodu (straty) z działów specjalnych produkcji rolnej. Jest to różnica między przychodem z tytułu prowadzenia tych działów a poniesionymi kosztami uzyskania, powiększona o wartość przyrostu stada zwierząt na koniec roku podatkowego w porównaniu ze stanem na początku roku i pomniejszona o wartość ubytków w tym stadzie w ciągu roku podatkowego. Dla tego rodzaju działalności ustawa przewiduje też specjalna metodę ustalania dochodu w przypadku, gdy podatnik nie prowadzi ksiąg, o których mowa w art.15. Dochód ustala się wówczas przy zastosowaniu norm szacunkowych dochodu z określonej powierzchni upraw lub jednostki produkcji zwierzęcej osobno określonych. Podatek jest obliczany według skali podatkowej, a od tego roku prowadzący działy specjalne produkcji rolnej mogą też opodatkować swoje dochody przy zastosowaniu liniowej 19-proc. stawki. Dla kogo księgi. W art.24a ust.1 updof ustawodawca wskazuje, że osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność gospodarczą, są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, zwaną dalej księgą, albo księgi rachunkowe, zgodnie z odrębnymi przepisami. Co istotne, z przepisu wynika, że jeśli w ustawie dalej pojawia się pojęcie księga, to chodzi o podatkową księgę przychodów i rozchodów, a nie inne ewidencje lub księgi rachunkowe. Ponadto bardzo wyraźnie wskazano w nim, kogo dotyczy obowiązek prowadzenia księgi przychodów i ksiąg rachunkowych – nie ma tu działów specjalnych produkcji rolnej. Dopiero w ust. 2 tego artykułu ustawodawca mówi, że obowiązek prowadzenia księgi dotyczy również innych osób i w trzech kolejnych punktach wskazuje, o jakie osoby chodzi. Są to: - wykonujący działalność na podstawie umów agencyjnych i umów na warunkach zlecenia, zawartych na podstawie odrębnych przepisów - prowadzący działy specjalne produkcji rolnej, jeżeli osoby te zgłosiły zamiar prowadzenia tych ksiąg - osoby duchowne, które zrzekły się opłacania zryczałtowanego podatku dochodowego W przepisie tym czytelnie wskazano, że na te osoby nałożony został obowiązek prowadzenia księgi, a księgą jest – jak wynika z wcześniejszego przepisu – wyłącznie podatkowa księga przychodów i rozchodów, a nie inna księga bądź ewidencja. W księgach rachunkowych tylko dochody firmy. W dalszej treści tego przepisu ustawodawca co prawda postanowił, że obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych będzie dotyczył osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody za poprzedni rok podatkowy wyniosły w walucie polskiej co najmniej równowartość kwoty określonej w euro w przepisach o rachunkowości (czyli 800 tys. euro), ale chodzi tu o przychody w rozumieniu art. 14 updof, a ten przepis nie odnosi się do przychodów lub dochodów z działów specjalnych produkcji rolnej, lecz z pozarolniczej działalności gospodarczej. Decyduje ustawa podatkowa. Prawa i obowiązki podatnika kształtują ustawy podatkowe. To one decydują o tym, kto i jak będzie opodatkowany, oraz o tym, czy i jakie księgi i ewidencje ma podatnik prowadzić, aby na ich podstawie możliwe było ustalenie podstawy opodatkowania. Rozstrzygnięcia przepisów updof są decydujące dla podatnika, zarówno co do samego podatku, jak i niezbędnych do jego ustalenia ksiąg. To właśnie przepisy updof mogą na określone grupy podatników nałożyć obowiązek prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, zwolnić pewnych podatników w ogóle z prowadzenia jakichkolwiek ksiąg lub nałożyć na pewne grupy podatników obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych. I tutaj należy podkreślić, że obowiązek wynika nie z przepisów innych aktów prawa, lecz właśnie z przepisów ustaw podatkowych. To zatem z przepisów podatkowych, a nie z ustawy o rachunkowości, musi wynikać, czy i jakie księgi ma prowadzić podatnik prowadzący działy specjalne produkcji rolnej. Wobec tego, gdy wybrał on jako obowiązującą formę rozliczeń z fiskusem metodę ustalenia dochodu na podstawie norm szacunkowych i złożył – zgodnie z art. 43 updof – odpowiedzialną deklarację na druku PIT-6, nie ma w żadnym razie obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych ani jakichkolwiek innych ksiąg, gdyż jego dochód ustala się jako iloczyn wielkości produkcji i stawki określonej w przepisach podatkowych. RZECZYPOSPOLITA Nr 926/152 (7749), 2 lipca 2007r |
