| Grzyby z rodzaju Trichoderma |
 |
 |
|
|
|
Na łamach "HASłA OGRODNICZEGO" (nr: 4/2007) ukazał się artykuł: "Możliwości wykorzystania grzybów z rodzaju Trichoderma". Niżej prezentujemy frangment tego materiału. Istotną rolę w kształtowaniu warunków wzrostu roślin odgrywają glebowe drobnoustroje saprotroficzne i to głównie one mogą ograniczać rozwój patogenów porażających system korzeniowy roślin. Fakt ten jest jednak powszechnie ignorowany w praktyce ogrodniczej i rolniczej. Ogrodnicy często mają świadomość jedynie obecności drobnoustrojów chorobotwórczych, chociaż wśród mikroorganizmów naturalnie występujących w glebach czy podłożach stanowią one mniejszość. Powszechnie i częste stosowanie chemicznych zabiegów ochrony doprowadza do naruszenia naturalnej równowagi mikrobiologicznej w glebie oraz eliminuje naturalne czynniki ograniczające rozwój drobnoustrojów chorobotwórczych. Mykopasożytnicze grzyby w podłożach Wprawdzie możliwości wykorzystania żywych mikroorganizmów w celu zwiększenia żyzności gleb i efektywności produkcji roślinnej opisywano już w latach trzydziestych ubiegłego wieku, lecz dopiero już w latach osiemdziesiątych rozpoczęto ponownie badania nad biologicznymi preparatami w wdrażanie ich do praktyki. Wśród mikroorganizmów glebowych duże zainteresowanie wzbudzają grzyby z rodzaju Trichoderma , które wykazują także zdolność do pasożytnictwa na innych grzybach – strzępki gatunków z rodzaju Trichoderma oplatają grzybnię innych grzybów i odżywiają się nią, powodując jej zamieranie. Te pasożytnicze grzyby występują właściwie we wszystkich glebach i liczebność ich waha się do 100 do 1000 jednostek propagacyjnych (czyli żywych zarodników, fragmentów grzybni i innych organów rozmnożeniowych) w 1 gramie. Naturalne populacje tych grzybów nie są wystarczająco liczne oraz charakteryzują się dużą zmiennością zdolności do pasożytowania, ponadto tylko niektóre szczepy wykazują zdolność do efektywnego zasiedlania systemu korzeniowego roślin uprawnych. W celu ograniczenia liczebności innych gatunków podłoża w wyniku oddziaływania grzybów z rodzaju Trichoderma niezbędne jest zwiększenie liczebności tego grzyba do poziomu około 100 000 jednostek propagacyjnych w 1 gramie podłoża. Grzyby te powinno się wprowadzać do gleby lub substratu na 2 lub 3 dni przed wysiewem nasion czy sadzeniem roślin w celu zapewnienia czasu na skolonizowanie przez nie podłoża i eliminację innych gatunków. Wskazane jest dodatkowe wprowadzenie grzybów przed przesadzeniem rozsady oraz przed sadzeniem roślin na miejsce stałej uprawy. W uprawach bezglebowych można dodatkowo wprowadzać grzyby poprzez system nawadniania kropelkowego lub podlewać rośliny zawiesiną biopreparatu, 2 lub 3 razy w sezonie wegetacyjnym. Wprowadzane do podłoży szczepy Trichoderma spp. Powinny charakteryzować się dużą aktywnością pasożytniczą w stosunku do wielu grzybów fitopatogenicznych oraz zdolnością do szybkiego zasiedlania podłoży i systemu korzeniowego roślin uprawnych. Próby wprowadzenia do produkcji ogrodniczej szczepów wywodzących się z innych regionów geograficznych z reguły nie są udane, ponieważ grzyby te znajdują odpowiedniego środowiska rozwoju w odmiennych warunkach glebowych i klimatycznych. Należy jednocześnie podkreślić, że biologicznych preparatów zawierających grzyby z rodzaju Trichoderma nie można zaliczyć do środków ochrony roślin w klasycznym tego słowa znaczeniu, ponieważ nie zapewniają one ochrony roślin w przypadku wystąpienia objawów chorobotwórczych w dużym nasileniu. Użycie pożytecznych grzybów w uprawie roślin, zwłaszcza po wykonaniu zabiegów chemicznej lub termicznej dezynfekcji gleby, podłoży naturalnych i bezglebowych lub po intensywnej ochronie chemicznej w poprzednim sezonie wegetacyjnym, określić można raczej jako proces rewitalizacji, pozwalający na przywrócenie równowagi biologicznej w podłożu. Przy intensywnym zasiedleniu podłoża grzyby z rodzaju Trichoderma nie dopuszczają, w wyniku konkurencji, do rozwoju innch drobnoustrojów, w tym również chorobotwórczych dla roślin. Różne zastosowania W Katedrze Ochrony Roślin Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu od lat osiemdziesiątych prowadzone są badania nad wyselekcjonowaniem szczepów z rodzaju Trichoderma zdolnych do intensywnego zasiedlania systemu korzeniowego głównych gatunków warzyw, truskawek oraz roślin ozdobnych uprawianych w Polsce. Selekcję prowadzono również pod kątem możliwości wykorzystania tych grzybów w połączeniu ze środkami ochrony roślin. W wyniku wieloletnich prac spośród 500 szczepów wyselekcjonowano Trichoderma viride B35. Szczep ten nie jest modyfikowany genetycznie oraz nie ma zdolności rozwoju w temperaturze powyżej 32 st.C. i dlatego nie stwarza zagrożenia dla zdrowia ludzi. Może być stosowany zarówno po odkażaniu gleby fungicydami, jak również w czasie wegetacji roślin, równocześnie ze środkami zawierającymi następujące substancje aktywne: chlorowodorek propamokarbu, maneb, iprodion i kaptan. Grzyby T.viride B35 wprowadzone do podłoży w trakcie wysiewu nasion, produkcji rozsady i jej sadzenia, zarówno w uprawach polowych, jak i pod osłonami, w znacznym stopniu ograniczały porażenie roślin przez sprawców zgorzeli siwek, fuzariozy, werticiliozy, zgorzeli podstaw łodyg i zgorzeli pędów. Również w podłożach ogrodniczych wolnych od patogenów obserwowano bardziej wyrównane wschody, lepiej rozwinięty system korzeniowy, szybsze ukorzenianie się rozsady i sadzonek oraz mniejsza podatność roślin na czynniki stresowe, co zapewniało większy plon (…). Korzystny wpływ na wzrost roślin Większość wykorzystywanych w praktyce antagonistycznych mikroorganizmów wykazuje zdolność do stymulowania wzrostu różnych roślin nawet w podłożach pozbawionych patogenów. Jest to efektem zarówno lepszego pobierania składników pokarmowych, jak również oddziaływania substancji stymulujących wzrost roślin, produkowanych przez grzyby antagonistyczne. Niekiedy efekt ten jest bardzo wyraźny, co obserwowano m.in. po zastosowaniu T.viride B35 w produkcji rozsady ogórków oraz polowej uprawie kapusty (…). Przy wielokrotnym używaniu podłoży W doświadczeniach w Instytucie Warzywnictwa w Skierniewicach grzyb T.virode B35 wykorzystywany w uprawie pomidorów w wełnie mineralnej użytkowanej wielokrotnie, po wykonaniu zabiegów chemicznej dezynfekcji zapewniał utrzymanie plonowania na stabilnym poziomie przez 3 sezony wegetacji (…). Więcej: "HASŁO OGRODNICZE" NR 4/2007 |
